Chemotherapie

updated 6-2020

Bij sommige patiënten wordt een behandeling met chemotherapie voorgesteld. Hierbij wordt rekening gehouden met het individuele risico op herval. Hoe hoger de kans op herval, hoe hoger de te verwachten winst van chemotherapie.

Klassieke criteria waar men zich op baseert voor het al dan niet adviseren van chemotherapie zijn: tumorgrootte, klierstatus, hormoongevoeligheid (ER en PR), HER2-status, ki-67 (een merker voor proliferatie) en lymfovasculaire invasie. Daarnaast houdt men rekening met de leeftijd van de patiënt en diens relevante medische voorgeschiedenis.

Chemotherapie of cytostatica werken in op het genetisch materiaal van de kankercel en verhinderen aldus de celdeling en tumorgroei. Aangezien chemotherapie voornamelijk werkt op sneldelende cellen, zal er ook een invloed zijn op andere sneldelende lichaamscellen en zo aanleiding geven tot een aantal bijwerkingen. Gezonde lichaamscellen hebben echter een groter herstelvermogen dan kankercellen, zodanig dat het netto-effect van chemotherapie een vermindering is van het tumorvolume en een herstel van de beschadiging aan gezonde cellen.

Chemotherapie kan 'adjuvant' gegeven worden wat betekent dat deze behandeling start nadat de borsttumor operatief verwijderd werd. Daarentegen kan chemotherapie ook 'neo-adjuvant' gegeven worden wat inhoudt dat men eerst chemotherapie start en pas in tweede tijd overgaat naar chirurgie.

De historische standaard is de adjuvante toediening van chemotherapie. Vroeger werden enkel patiënten met grote, inoperabele borsttumoren neo-adjuvant behandeld. Het doel hierbij was de tumor te verkleinen waardoor een operatie toch mogelijk wordt.

Vandaag wordt chemotherapie meer en meer neo-adjuvant gegeven. Zeker voor wat de triple negatieve (= hormoonreceptoren negatief en HER2-negatief) en de HER2-positieve tumoren betreft. Dit heeft een aantal voordelen waarvan de belangrijkste hier kort aangehaald worden.

  1. De respons op neo-adjuvante chemotherapie is van prognostisch belang. Patiënten bij wie de tumor mooi krimpt of zelfs volledig verdwijnt onder chemotherapie hebben een betere prognose dan patiënten bij wie dit niet het geval is. Ze hebben een kleinere kans op het ontwikkelen van metastasten op afstand en er is een betere overleving.
  2. Er is ook een therapeutisch voordeel. Bij patiënten die geen goede respons hadden op neo-adjuvante behandeling kan de therapie uitgebreid/aangepast worden, wat een extra kans op genezing kan betekenen.
  3. Chemotherapie kan de tumor kan verkleinen waardoor soms minder uitgebreide heelkunde nodig is met alle voordelen van dien.

Er bestaan verschillende chemotherapieschema's. De arts zal afhankelijk van het type borstkanker, het stadium, de leeftijd van patiënt en diens relevante voorgeschiedenis een voorstel doen qua behandeling. Een klassiek schema kan er als volgt uit zien: 4 cycli Epirubicine - Cyclofosfamide (welke eens in de 2 of 3 weken toegediend wordt) gevolgd door 12 wekelijkse toedieningen van Paclitaxel.

Doorgaans wordt deze behandeling intraveneus ( via een infuus) toegediend, alhoewel de laatste jaren ook in sommige gevallen een behandeling met tabletten mogelijk is. De kuren worden op regelmatige tijdstippen herhaald, bijvoorbeeld om de 3-4 weken, voor een bepaald aantal cycli (bvb. 6).

De voornaamste bijwerkingen van chemotherapie zijn:

  • Misselijkheid en braken
  • Onderdrukking van het beenmerg en dus verhoogde vatbaarheid voor infecties
  • Haarverlies, nagelafwijkingen
  • Mond- en oogslijmvliesontsteking
  • Lokale reacties op de plaats van inspuiting
  • Vermoeidheid
  • Invloed op de vruchtbaarheid en menstruatie
  • Blaasontsteking en urineverkleuring
  • Specifieke orgaantoxiciteit t.h.v. het hart, de longen, de lever, de nieren, het zenuwstelsel. Deze toxiciteit is zeer specifiek voor een beperkt aantal producten.

Uw arts zal er steeds rekening mee houden in functie van uw lichaamsoppervlakte, uw algemene toestand en onderliggend lijden. Soms zal het nodig zijn om dosisverminderingen door te voeren of bepaalde producten uit het schema weg te laten.