Preventie
De moderne geneeskunde begint meer en meer een preventieve geneeskunde te worden. Ook inzake borstkanker is hier de laatste jaren, met de ontdekking van het BRCA-gen, een shift gekomen naar preventie. Ondertussen zijn meerdere genen ontdekt alsook meerdere risicofactoren beschreven. Afhankelijk van beide kan een gepersonaliseerde screeningsstrategie gekozen worden. Het is daarom belangrijk om deze risico- en genetische factoren te begrijpen.
Diagnose
Ik kreeg de diagnose kanker... Deze website is een portaal die u en uw naasten zal helpen om persoonlijke informatie en antwoorden te vinden voor uw probleem.
Deze website moet een houvast en steun zijn voor patiënten op weg naar herstel en een beter leven.
Het "Diagnose" gedeelte van onze website is opgesteld in twee belangrijke delen. Ten eerste zorgen we in "Anatomie en Fysiologie" voor een basiskennis van de borst. In het tweede deel "Tumoren en aandoeningen" gaan we dieper in op alles wat met aandoeningen van de borst te maken heeft.
Verder wensen wij vrouwen te informeren die zich afvragen of zij wel een borstprobleem hebben, maar daarvoor nog niet onmiddellijk hun arts willen consulteren. Kennis en informatie kunnen dikwijls een onmiddellijke geruststelling betekenen indien de vrouw zelf in staat is het probleem te onderkennen en inziet dat hier geen specifieke behandeling voor noodzakelijk is. Anderzijds trachten we ook vrouwen te informeren bij wie wel degelijk een ernstig borstprobleem is vastgesteld, zoals bijvoorbeeld een kwaadaardige aandoening, en die goed voorbereid naar hun arts willen stappen.
Behandeling
Bij de behandeling van een borstkanker hoort meteen ook een keuze gemaakt te worden rondom de reconstructie. Er is geen fundamenteler doel van onze Stichting dan deze awareness bij de patiënten en oncologische chirurgen te brengen. Door vooraf een geïnformeerde beslissing te nemen, blazen we geen bruggen op voor een latere reconstructie zonder hierbij het oncologische aspect uit het oog te verliezen. Uiteraard primeert de overleving en zal de beslissing van de oncologische chirurg altijd voorgaan.
Op de pagina "Beslissen" staat alle informatie die u kan verwachten tijdens een eerste consultatie alvorens u de tumor laat verwijderen. Deze pagina is zeer uitgebreid en uw plastisch chirurg zal enkel die informatie vermelden die voor uw persoonlijke situatie toepasbaar is.
"Verwijderen van de tumor" vertelt het verhaal van de operatie zelf. Dit is de belangrijkste operatie want een goede wegname van de tumor is en blijft het belangrijkste. We leiden u door de verschillende vormen van wegname. Deze beslissing wordt vaak voor u genomen door een multidisciplinair team van oncologen, radiologen, pathologen, radiotherapeuten, borstverpleegkundigen, gynaecologen, oncologische chirurgen en plastische chirurgen.
In het deel "Borstreconstructie" staat alle informatie en illustratie van de verschillende soorten reconstructie met bijhorende stappen.
Revalidatie
Wie behandeld is voor kanker heeft vaak een lange periode nodig om te herstellen.
Kanker is een ingrijpende ziekte met een zware behandeling. Vaak kampen mensen nadien met psychosociale en/of lichamelijke problemen zoals stress, angst, extreme vermoeidheid, pijnlijke gewrichten, een verminderde conditie, lymfoedeem… Dit kan een grote invloed hebben op het algemeen welzijn.
Er zijn revalidatieprogramma’s die worden aangeboden door de meeste ziekenhuizen. We behandelen hier een aantal grote thema’s.
Quality of life
De levenskwaliteit is een belangrijke factor bij het omgaan met borstkanker. Daarom is het belangrijk om coping-mechanismen te vinden die werken, en die zullen van patiënt tot patiënt verschillen. Voor sommigen kan dat zijn: plezier vinden in activiteiten die zij voor de diagnose deden, tijd nemen om te genieten, vrijwilligerswerk doen, lichaamsbeweging... Van het grootste belang is dat studies hebben aangetoond dat het accepteren van de ziekte als een deel van iemands leven een sleutel is tot effectieve verwerking, evenals het focussen op mentale kracht om de patiënt in staat te stellen verder te gaan met het leven. In dit gedeelte behandelen we enkele onderwerpen die patiënten tijdens en na de behandeling ervaren en geven we informatie om deze aan te pakken.
Huidschade en huidzorg bij chemotherapie
De huid is het grootste orgaan in ons lichaam , die fungeert als barrière die ons beschermt tegen bacteriën , virussen en schimmels. Het regelt ook onze temperatuur in ons lichaam en het stelt ons in staat om zintuiglijke impulsen te ontvangen : de manier waarop we dingen waarnemen in onze omgeving, warmte of koude , en wanneer we dingen aanraken . De huid is ook verantwoordelijk voor het vormen van vitamine D , dat zeer belangrijk is voor onze algehele gezondheid.
Tijdens de chemotherapie blokkeren de meeste chemotherapie-producten de activiteit of het vermogen van cellen in ons lichaam om te delen of te groeien. Deze producten zijn echter niet in staat onderscheid te maken tussen een kankercel die ze vernietigen of een normale cel zoals huidcellen die groeien . Dit leidt tot de dermatologische bijwerkingen zoals hieronder beschreven:
droge huid
Huiduitslag
Chemotherapie kan lichtgevoeligheid veroorzaken dat zich voordoet als roodheid.
Huiduitslag die lijkt op acne kan soms verbeterd worden door middel van steroiden
Hand-voet- syndroom
Dit is een bijwerking van chemotherapie bepaalde geneesmiddelen zoals orale capecitabine , 5 - fluorouracil en doxorubicine .
Radiation recall
Dit is een gebied van roodheid die ontstaat in het gebied van bestraling na een bepaalde chemotherapeutica .
Ontsteking van het mondslijmvlies
Hand-voet reactie
Deze nevenwerking komt bij veel patiënten in de loop van chemotherapie voor. De hand-voethuidreactie komt tot uiting als:
jeuk, tintelingen
een gevoel van verstramming
branderigheid
vervelling, droge huid
een dof gevoel
pijnlijke handpalmen en/of voetzolen
hogere gevoeligheid voor warme voorwerpen
roodheid
zwelling, kloven, eelt of blaarvorming op de wrijfplaatsen van de handpalmen en voetzolen
De symptomen komen meestal voor na enkele cycli. De tips mag u reeds toepassen van bij de aanvang van uw behandeling.
TIPS
Laat de aanwezige eeltvorming op handen en voeten verzorgen door een medische pedicure vóór de start van de behandeling. De eelt goed laten verzorgen, maar niet wegsnijden!
Breng vaak een verzachtende crème aan op uw handen en voeten, in het bijzonder op plaatsen waar de huid droog is. Bijvoorbeeld een cold cream of een lipofiele crème.
Bij jeuk kan u de handen en voeten insmeren met een ureumhoudende zalf.
Breng voor het slapengaan een dikke laag zalf aan met daarboven een paar sokken om de zalf ter plaatse te houden.
Draag ‘s avonds katoenen handschoenen en sokken om de vochtinbrengende crèmes optimaal te laten indringen.
Neem best een lauwe douche en gebruik een neutrale en ongeparfumeerde douchegel. Dep de huid voorzichtig met een zachte badhanddoek.
Gebruik een beschermingsfactor (bv. Factor 50) in de zon en een aftersunspray om de huid te verzachten.
Draag breed schoeisel, zorg dat uw voeten niet geklemd zitten in de schoenen. Het gebruik van inlegzolen is aan te raden.
Draag handschoenen, uw handen kunnen heel gevoelig zijn in de kou.
Gebruik handschoenen bij het afwassen, draag eerst fijne katoenen handschoenen en dan pas rubberen handschoenen.
Een voetbadje met magnesiumsulfaat (MgSO4) kan verzachtend werken.
Bij open wondjes, éénmaal per dag een ontsmettend voetbadje gebruiken.
Raadpleeg een pedicure of een podologe als u harde en verdikte huidplekken hebt.
Breng corticoïdebevattende zalven enkel op de aangetaste plaatsen aan anders zal u de gezonde huid irriteren.
Vraag aan uw arts een geneesmiddel tegen de jeuk of de pijn.
LET OP
Vermijd langdurige blootstelling aan de zon.
Vermijd hete douches of baden.
Vermijd het contact met detergent of andere onderhoudsproducten. Deze drogen de huid uit.
Vermijd wrijvingen ter hoogte van de voeten en handen, bijvoorbeeld bij een lange wandeling of het langdurig werken met bepaalde werktuigen.
Prik de blaren niet open, dit kan de klachten verergeren.
Let op met het gebruik van pleisters.
Vermijd lang rechtop staan.
Vermijd schoenen met dunne zolen.
Vermijd blootvoets lopen. Het kan even afkoeling brengen maar u moet opletten voor wondjes.
Ontsteking van het mondslijmvlies
Het slijmvlies in de mond kan ontsteken door chemotherapie. Dit heet mucositis. De ontsteking is meestal tijdelijk, maar kan pijnlijk zijn. Het tandvlees, de tong en de lippen kunnen dan gevoelig zijn, vooral bij het eten en drinken.
Andere klachten in de mond zijn:
aften
een droge of pijnlijke mond
zweertjes
wit beslag op de tong
rood slijmvlies
bloedend tandvlees
kloofjes in de lippen
een gevoelige keel
TIPS
Behoud een goede mondhygiëne en een goed verzorgd gebit.
Poets uw tanden na elke maaltijd, minstens 3 maal per dag.
Poets uw tanden steeds met een zachte tandenborstel.
Gebruik een fluoridehoudende milde tandpasta.
Spoel de tandenborstel grondig na en bewaar hem droog met de borstelkop naar boven.
Vervang uw tandenborstel om de 2 maanden.
Gebruik 1 maal per dag een tongschraper om uw tong te reinigen. Borstel of schraap de tongrug en de zijvlakken van de tong.
Flos uw tanden éénmaal per dag.
Spoel steeds uw mond met water na het braken.
Spoel uw mond met Dentio 0,05% of een ander mondspoelmiddel zonder alcohol.
Gebruik het mondspoelmiddel telkens na het poetsen en voor het slapengaan.
Houd de lippen vochtig met een lippenbalsem.
Drink veel (water, lauwe thee).
In geval van pijn eet u het best voedsel dat zacht is.
Hebt u pijn of open wondjes in de mond, neem dan steeds contact op met de verpleegkundige. De pijnlijke zones in uw mond kunnen verholpen worden met een laserbehandeling.
Verwijder uw gebitsprothese en spoel uw mond bij pijn.
Reinig de gebitsprothese met een protheseborstel en vloeibare neutrale zeep. Gebruik geen tandpasta want dit beschadigt de gebitsprothese. Een bruistablet vervangt het borstelen van uw prothese niet.
LET OP
Vermijd te gekruid, zuur (citroensap, vinaigrette, mosterd), droog, krokant, hard, zeer koud of zeer warm voedsel bij pijn of open wondjes in de mond.
Vermijd tandpasta met een blekende werking voor witte tanden (bv. met peroxide).
Vermijd alcoholische dranken.
Minderen of beter, stoppen met roken is aangeraden.
Bron: brochure UZ Gent
Links
https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/coping/physically/skin-problems
Referenties
Gandey, Allison, “Minimize Chemotherapy-Induced Hand-Foot Syndrome. Medscape Medical News <http:www.medscape.com/viewarticle/561266> (January 2011).
Haas, Marilyn, and Giselle Moore-Higgs, ed. Principles of Skin Care and the Oncology Patient. Pittsburgh: Oncology Nursing Society, 2010.
Lacouture, M. E., and Melosky, B. L., “Cutaneous Reactions to Anticancer Agents Targeting the Epidermal Growth Factor Receptor: A Dermatology-Oncology Perspective.” Skin Therapy Letter 12.6 (2007): 1-5.
Topical hyaluronic acid vs. standard of care for the prevention of radiation dermatitis after adjuvant radiotherapy for breast cancer: single-blind randomized phase III clinical trial.
Pinnix C, Perkins GH, Strom EA, Tereffe W, Woodward W, Oh JL, Arriaga L, Munsell MF, Kelly P, Hoffman KE, Smith BD, Buchholz TA, Yu TK.
Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2012 Jul 15;83(4):1089-94. doi: 10.1016/j.ijrobp.2011.09.021. Epub 2011 Dec 14.
Phase II study assessing the effectiveness of Biafine cream as a prophylactic agent for radiation-induced acute skin toxicity to the breast in women undergoing radiotherapy with concomitant CMF chemotherapy.
Szumacher E, Wighton A, Franssen E, Chow E, Tsao M, Ackerman I, Andersson L, Kim J, Wojcicka A, Ung Y, Sixel K, Hayter C.
Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2001 Sep 1;51(1):81-6.