Preventie
De moderne geneeskunde begint meer en meer een preventieve geneeskunde te worden. Ook inzake borstkanker is hier de laatste jaren, met de ontdekking van het BRCA-gen, een shift gekomen naar preventie. Ondertussen zijn meerdere genen ontdekt alsook meerdere risicofactoren beschreven. Afhankelijk van beide kan een gepersonaliseerde screeningsstrategie gekozen worden. Het is daarom belangrijk om deze risico- en genetische factoren te begrijpen.
Diagnose
Ik kreeg de diagnose kanker... Deze website is een portaal die u en uw naasten zal helpen om persoonlijke informatie en antwoorden te vinden voor uw probleem.
Deze website moet een houvast en steun zijn voor patiënten op weg naar herstel en een beter leven.
Het "Diagnose" gedeelte van onze website is opgesteld in twee belangrijke delen. Ten eerste zorgen we in "Anatomie en Fysiologie" voor een basiskennis van de borst. In het tweede deel "Tumoren en aandoeningen" gaan we dieper in op alles wat met aandoeningen van de borst te maken heeft.
Verder wensen wij vrouwen te informeren die zich afvragen of zij wel een borstprobleem hebben, maar daarvoor nog niet onmiddellijk hun arts willen consulteren. Kennis en informatie kunnen dikwijls een onmiddellijke geruststelling betekenen indien de vrouw zelf in staat is het probleem te onderkennen en inziet dat hier geen specifieke behandeling voor noodzakelijk is. Anderzijds trachten we ook vrouwen te informeren bij wie wel degelijk een ernstig borstprobleem is vastgesteld, zoals bijvoorbeeld een kwaadaardige aandoening, en die goed voorbereid naar hun arts willen stappen.
Behandeling
Bij de behandeling van een borstkanker hoort meteen ook een keuze gemaakt te worden rondom de reconstructie. Er is geen fundamenteler doel van onze Stichting dan deze awareness bij de patiënten en oncologische chirurgen te brengen. Door vooraf een geïnformeerde beslissing te nemen, blazen we geen bruggen op voor een latere reconstructie zonder hierbij het oncologische aspect uit het oog te verliezen. Uiteraard primeert de overleving en zal de beslissing van de oncologische chirurg altijd voorgaan.
Op de pagina "Beslissen" staat alle informatie die u kan verwachten tijdens een eerste consultatie alvorens u de tumor laat verwijderen. Deze pagina is zeer uitgebreid en uw plastisch chirurg zal enkel die informatie vermelden die voor uw persoonlijke situatie toepasbaar is.
"Verwijderen van de tumor" vertelt het verhaal van de operatie zelf. Dit is de belangrijkste operatie want een goede wegname van de tumor is en blijft het belangrijkste. We leiden u door de verschillende vormen van wegname. Deze beslissing wordt vaak voor u genomen door een multidisciplinair team van oncologen, radiologen, pathologen, radiotherapeuten, borstverpleegkundigen, gynaecologen, oncologische chirurgen en plastische chirurgen.
In het deel "Borstreconstructie" staat alle informatie en illustratie van de verschillende soorten reconstructie met bijhorende stappen.
Revalidatie
Wie behandeld is voor kanker heeft vaak een lange periode nodig om te herstellen.
Kanker is een ingrijpende ziekte met een zware behandeling. Vaak kampen mensen nadien met psychosociale en/of lichamelijke problemen zoals stress, angst, extreme vermoeidheid, pijnlijke gewrichten, een verminderde conditie, lymfoedeem… Dit kan een grote invloed hebben op het algemeen welzijn.
Er zijn revalidatieprogramma’s die worden aangeboden door de meeste ziekenhuizen. We behandelen hier een aantal grote thema’s.
Quality of life
De levenskwaliteit is een belangrijke factor bij het omgaan met borstkanker. Daarom is het belangrijk om coping-mechanismen te vinden die werken, en die zullen van patiënt tot patiënt verschillen. Voor sommigen kan dat zijn: plezier vinden in activiteiten die zij voor de diagnose deden, tijd nemen om te genieten, vrijwilligerswerk doen, lichaamsbeweging... Van het grootste belang is dat studies hebben aangetoond dat het accepteren van de ziekte als een deel van iemands leven een sleutel is tot effectieve verwerking, evenals het focussen op mentale kracht om de patiënt in staat te stellen verder te gaan met het leven. In dit gedeelte behandelen we enkele onderwerpen die patiënten tijdens en na de behandeling ervaren en geven we informatie om deze aan te pakken.
Staging prognose oud
Borstkankercellen kunnen zich in het lichaam verspreiden via het lymfatisch systeem, rechtstreeks via de bloedbaan of via directe ingroei in omliggende weefsels.
De lymfeknopen kunnen het eerste station zijn waar de kankercellen zich bevinden, eens ze zich van de primaire borsttumor hebben verwijderd. Deze lymfeknopen zijn gelegen in de oksel of langsheen het borstbeen. Van hieruit kunnen ze zich verder verspreiden naar het veneus systeem, en uitzaaiingen geven in verschillende organen: het skelet, longen, lever, hersenen en weke delen. Rechtstreekse uitzaaiing naar de bloedbaan is ook mogelijk.
Er wordt aangenomen dat borstkanker dikwijls reeds bij diagnose een systemische ziekte is, d.w.z. dat er zich reeds micrometastasen zouden bevinden over heel het lichaam. Vandaar de noodzaak om na een locoregionale behandeling met chirurgie en radiotherapie, ook een adjuvante, medicamenteuze therapie toe te dienen. Deze behandeling heeft als doel eventuele micrometastasen te vernietigen en zo een later herval van de ziekte te vermijden.
Bij de diagnose van borstkanker dient een goede “staging” te gebeuren: hiermee bepaalt men de uitbreiding van de ziekte. Deze staging bepaalt de prognose, en de noodzaak tot verdere adjuvante behandeling. Bij deze staging wordt gebruik van het TNM-systeem, waarbij T staat voor Tumorgrootte, N voor de status van de okselklieren (al dan niet aangetast; ‘Nodes’: lymfeklier in het Engels), en M voor de aan- of afwezigheid van Metastasen op afstand.
Tumorgrootte (T)
De tumorgrootte is gecorreleerd met prognose (hoe groter de tumor, hoe slechter de prognose), maar eveneens met de status van de okselklieren. Hoe groter de tumor, hoe groter de kans op aangetaste okselklieren. Tumoren van minder dan 1 cm hebben doorgaans een goede prognose.
Lymfeklierstatus (N)
De okselklieren zijn de voornaamste, en meestal eerste, drainageplaats voor de borst. Het aantal positieve of aangetaste okselklieren is de voornaamste prognostische factor. De betekenis van zogenaamde micrometastasen in de okselklieren (haarden van tumorcellen met een diameter < 2mm) is op dit ogenblik niet goed gekend. De onderstaande tabel toont de kansen op het onwikkelen van een recidief naargelang de status van de oksellymfeklieren.
Aantal positieve okselklieren | Overleving zonder herval na 5 jaar | Globale 10-jaars overleving |
0 | 80% | 65-80% |
1-3 | ±60-70% | 35-65% |
4 | ±56% | 15-25% |
>4 | 18-46% | 10-20% |
Aan- of afwezigheid van metastasen op afstand (M)
Wanneer er geen aantoonbare metastasen zijn, is met een adequate locoregionale en medicamenteuze behandeling genezing mogelijk. De aantoonbare aanwezigheid van metastasen in andere organen (d.m.v. klassieke radiografische technieken, echografie van het abdomen, isotopenonderzoek van het skelet) betekent een ongeneesbare situatie. De duur en de kwaliteit van leven kunnen met een medicamenteuze behandeling nog verbeterd worden, maar definitieve genezing is uitgesloten.
Prognostische factoren zijn factoren die op het ogenblik van diagnose informatie geven over de uitkomst van de ziekte (kans op herval, kans op overlijden), en die de noodzaak tot verdere behandeling bepalen. De voornaamste zijn:
Histologische gradering
Nucleaire en histologische gradering: graad I-II-III. Hoe hoger de graad, hoe slechter de differentiatie, hoe slechter de prognose. Dit wordt bepaald door middel van het microscopisch onderzoek van het verwijderde weefsel.
Hormoonreceptorstatus (HR)
Oestrogeen- en progesteronreceptoren zijn eiwitten die aanwezig kunnen zijn op de kern van de tumorcel. Bij binding van deze eiwitten met oestrogeen of progesteron (aangeboden vanuit de bloedbaan) ontstaat er een opeenvolging van signalen, die uiteindelijk aanleiding geven tot celdeling en dus, tumorgroei.
Hormoonreceptor-positieve borstklierkankers hebben een betere prognose dan hormoonreceptor-negatieve tumoren. Bovendien zijn deze receptoren een voorspellende factor voor het succes van een anti-hormonale behandeling. Bij deze behandeling wordt gepoogd de stimulerende invloed van oestrogenen op de kankercel te blokkeren.
De aanwezigheid van hormoonreceptoren wordt immuunhistochemisch bepaald en wordt uitgedrukt als een percentage positieve cellen per aanwezige borstkankercellen (0-100%). De graad van respons op een antihormonale behandeling is afhankelijk van de sterkte van aanwezigheid van deze receptoren. Hormoonreceptor-positieve tumoren komen voor in ongeveer 60% van de patiënten.
Her-2/neu receptor (c-erbB-2 receptor)
De HER-2/neu of c-erbB-2 receptor is een eiwit dat in het membraan van de cel genesteld is. Wanneer groeifactoren hierop binden ontstaat er een opeenvolging van stimulerende signalen in de cel die uiteindelijk aanleiding geven tot verhoogde celdeling en tumorgroei. Overexpressie (overactiviteit of een te hoog aantal) van de HER-2 receptor vinden we in 20-25% van alle borstkankers en is meestal het gevolg van amplificatie van het HER-2 oncogen.
Overexpressie van HER-2 receptor is gecorreleerd met een agressieve kanker en met slechte prognose. Bovendien is dit een voorspellende factor voor respons op een nieuwe, “target” therapie met een antilichaam tegen de receptor, trastuzumab (Herceptine). Behandeling met trastuzumab in HER-2 positieve patiënten is nuttig in gevorderde en in adjuvante situatie. Deze behandeling kan de kans op herval met 50% verminderen!
Lymfatische en vasculaire invasie
De aanwezigheid van tumorcellen in de lymfevaten en bloedvaten van het tumorweefsel of aangetaste lymfeklieren is een maat voor agressief gedrag en is dus een slechte prognostische factor.
Leeftijd van patiënte
Jonge patiënten hebben dikwijls slecht gedifferentieerde tumoren, met negatieve hormoonreceptorstatus. Patiënten jonger dan 35 jaar worden dan ook als hoogrisicopatiënten beschouwd.